ژنیکوماستی عارضه ای است در مردان که با بزرگ شدن بافت سینه همراه است ، گاهی فقط دریکی از پستان ها و گاهی در هر دوپستان ( به میزان یکسان یا متفاوت ) مشاهده می شود . علت اصلی این پدیده اختلال در سیستم غدد درون ریز میباشد ؛ به این صورت که نسبت استروژن به تستسترون زیاد میشود که دلیل آن میتواند کاهش تستسترون و یا افزایش استروژن در فرد باشد .
چه چیزی باعث ایجاد ژنیکوپلاستی میشود و چقدر دوام دارد؟
برخی عواملی که باعث برهم خوردن تعادل هورمونی می شوند ، عبارت اند از :
تغییرات طبیعی هورمون ها
هورمون های استروژن و پروژسترون ، بر مشخصات جنسی زنان و مردان تاثیر می گذارند . تستوسترون مسئول کنترل حجم و توده عضلانی و رشد مو در مردان ، و استروژن مسئول کنترل رشد سینه ها در مردان می باشد .
بعد از تولد ، نوزاد هم چنان تحت تاثیر استروژن دریافتی از سوی مادر می باشد . تقریبا می توان گفت نیمی از نوزادان پسر با این مورد به دنیا می آیند ، اما بعد از گذشت دو تا سه هفته از تولد ، شاهد بهبود علائم خواهیم بود .
در دوران بلوغ ، بیشترین میزان تغییرات هورمونی را شاهد هستیم ، که معمولا شش ماه تا دو سال بعد از وارد شدن فرد به دوران بلوغ ، بهبود می یابد .
مصرف دارو
مصرف برخی داروها می تواند منجر به بروز ژنیکوماستی شود ، مانند :
- داروهای آنتی آندروژن ، که در درمان بزرگی و یا سرطان پروستات تجویز می شوند
- داروهای ایدز
- داروهای ضد اضطراب مانند دیازپام
- داروهای ضد افسردگی
- آنتی بیوتیک ها
برخی اختلالات مرتبط با سلامت بدنی
برخی اختلالات با تاثیر بر روی هورمون ها ، باعث برهم خوردن نظم آن ها و بروز ژنیکوماستی می شوند ، مواردی مانند :
- افزایش سن : معمولا با افزایش سن شاهد بر هم خوردن نظم هوررمون ها و بروز ژنیکوماستی به خصوص در مردان چاق هستیم .
- تومورها : برخی تومورها مانند غدد آدرنال و غده هیپوفیز می تواند باعث تغییر در تولید هورمون های زنانه و مردانه شود .
- پرکاری تیروئید : در این اختلال ، هورمون تیروکسین به میزان بالایی از غده تیروئید ترشح می شود .
- نارسایی کلیوی : حدود نیمی از بیمارانی که دیالیز می شوند ، به دلیل تغییرات هورمونی از بزرگ شدن سینه های خود شکایت می کنند .
- نارسایی کبد و سیروز .
علائم و نشانههای ژنیکوماستی کدامند؟
گاهی اوقات بزرگی بافت سینه مردان تنها به دلیل چاقی بوده و امری طبیعی میباشد . چرا که این نقطه از بدن نیز مانند سایر نقاط مستعد ذخیره چربی میباشد و در افراد چاق این بزرگی اگر به شکل طبیعی باشد جای نگرانی نیست . در صورتی که علائم زیر را دارا بودید حتما به پزشک مراجعه کنید :
- ورم و بزرگی بافت پستان
- درد در این ناحیه
- حساسیت نسبت به لمس پستان ها
- ترشح از نوک پستان ( یکی یا هردو )
درمانها چه هستند؟
این بیماری در مردان به روشهای مختلف قابل درمان است:
ورزش
برای رفع مشکل ژنیکوماستی میتوان حرکات ورزشی زیر را امتحان کرد:
پرس سینه
پرس سینه قسمت میانه قفسه سینه را مورد هدف قرار میدهد و با یک دستگاه پرس سینه دمبل یا هالتر انجام میشود. هنگام استفاده از یک هالتر، پرس هالتر روی نیمکت نامیده میشود. مفهوم تمام این تمرینات یکسان است. برای استفاده از دستگاه، روی صندلی بنشینید و کمر خود را به تکیگاه تکیه دهید، و دستها را روی دسته قرار دهید. صاف به سمت جلو فشار وارد کنید، تا دستهایتان کمی تا شوند و دستهها را عقب بیاورید.
برای انجام پرس هالتر روی نیمکت، روی یک نیمکت صاف به پشت دراز بکشید، یک هالتر را بالا نگه دارید و آن را به سمت سینه پایین آورید. به طور پیوسته و یکنواخت به عقب هل دهید و تکرار کنید.
برای انجام تمرین پرس سینه، در حالی که دمبلها را با کف دست بالا نگه داشتهاید روی نیمکت دراز بکشید و دمبلها را به سمت زانو بیاورید. آهسته وزنهها را با خم کردن آرنجها و فشارشان به عقب به سمت پهلوها پایین بیاورید.
پول اور
تمرین پول اور قسمت میانی به ناحیه بالای سینه با کمک دمبل و نیمکت صاف را به کار میگیرد. در حالی که روی کمرتان دراز کشیدهاید، میله را بالای سینه خود نگه دارید و دستها را به عرض شانه از هم باز کنید، و آرنجهایتان را کمی خم کنید. بازوهای خود را در این موقعیت نگه دارید، میله را پشت سر خود پایین آورید و سپس در یک حرکت ثابت و قوسی به نقطه شروع باز گردید.
حرکت شنای شیبدار و کاهشی
حرکت شنای شیبدار و کاهشی تمرینات مقاومتی بدن هستند که میتوانید وقتی که به ورزشگاه دسترسی ندارید، انجام دهید. هر دو تمرین نیاز به یک شیء مرتفع دارند، مانند تخت، نیمکت، صندلی، یا یک توپ ثابت. برای انجام حرکت شنای کاهشی برای قسمت بالای سینه، روی شکم دراز بکشید و کف پاها را روی بلندی بالا بگیرید و دستها را کمی بازتر از عرض شانه قرار دهید. در یک حرکت ثابت، تا زمانی که دستهایتان به طور کامل منبسط شوند خودتان را بالا بکشید، برای صاف کردن کمر باسن خود را بالا بیاورید و مرکز بدن خود را سفت کنید. در حالی که این تنظیم و همترازی بدن را حفظ میکنید، خود را در یک حرکت صاف و هموار بالا و پایین بکشید. هنگام پایین آمدن دم و هنگام بالا آمدن باز دم انجام دهید.
حرکت شنا شیبدار را با قرار دادن دستها روی بلندی و پاها روی زمین انجام دهید. هنگام انجام این کار، همان روش را دنبال کنید، کمرتان را صاف نگه دارید، مرکز بدنتان را سفت کرده و به درستی نفس بکشید. این تمرین تاکید بیشتری بر روی قسمت پایینتر سینه دارد.
دیپ
حرکت دیپ با کمک میلههای شیب موازی، سینه و ماهیچه سه سر را به کار میگیرد. پس از قرار دادن پاهای خود روی تکیهگاه پایینتر و قرار دادن دستها روی میلهها، با دقت یک پا را بلند کنید و با دستهای کاملا باز شده خود را روی هوا نگه دارید. زانوهایتان را خم کنید، و همانطور که به جلو خم میشوید پایین پاها را پشتتان به حالت صلیبی قرار دهید. به آرامی بدن خود را با آرنجهای خم شدهتان بالا و پایین بیاورید. هنگامی که خود را پایین میآورید، حالت خم شده رو به جلو را حفظ کنید.
چه داروهای درمانی و روشهای جراحی این عارضه را کاهش میدهند یا علاج میکنند؟ (h3)
ژنیکوماستی، به ویژه در مردان بالغ، اغلب حدود ۶ ماه خودش از بین میرود، بنابراین در بسیاری از موارد، مراقبت نسبت به درمان خاص ارجعیت دارد. متوقف کردن داروها و درمان مشکلات پزشکی موجود و یا عارضههای سلامتی که سبب افزایش سینه در مردان میشود نیز از وابستگیهای عمدهی درمان هستند.
درمانهای پزشکی نیز به منظور اصلاح مشکل ژنیکوماستی به طور خاص، در دسترس هستند، اما اطلاعات در مورد اثربخشی آنها محدود است. داروهایی که برای درمان ژنیکوماستی مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
- جایگزینی تستوسترون در مردان مسن با سطوح پایین تستوسترون موثر بوده است، اما برای مردانی که دارای سطوح نرمال هورمون مردانه هستند موثر نیست.
- کلومیفن سیترات میتواند برای درمان ژنیکوماستی مورد استفاده قرار گیرد. این میتواند تا ۶ ماه مصرف شود.
- ثابت شده که تعدیلکننده انتخابی گیرنده استروژن (SERM) تاموکسیفن (Nolvadex) در ژنیکوماستی حجم سینه را کاهش میدهد. این نوع درمان اغلب برای ژنیکوماستی شدید یا دردناک مورد استفاده قرار میگیرد.
- دنازول یک مشتق مصنوعی تستوسترون است که سنتز استروژن را توسط بیضهها کاهش میدهد. این با مهار کردن ترشح هیپوفیز LH و هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، موادی که اندامهای جنسی را برای تولید هورمونها هدایت میکنند، کار میکند. این دارو کمتر از ساير داروها برای درمان ژنیکوماستی مورد استفاده قرار میگيرد.
داروها در کاهش ژنیکوماستی در مراحل اولیه موثرتر هستند، چرا که زخمها معمولا بعد از حدود ۱۲ ماه رخ میدهند. پس از اینکه بافت زخمی شد، داروها به احتمال زیاد موثر نیستند و تنها درمان ممکن جراحی است. ماموپلاستی ریداکشن (جراحی کوچک کردن سینه) در موارد شدید این عارضه، ژنیکوماستی طولانی مدت، یا در مواردی که درمانهای دارویی برای کمک به بازگرداندن ظاهر طبیعی پستان موثر نبوده است، مورد استفاده قرار گرفته است.
به طور معمول، ژنیکوماستی با مشکلات دراز مدت همراه نیست.